Index en begrippenlijst

A B C D E F G H I J K M N O P R S T U W Y Z

Klik hier, als links het navigatiemenu ontbreekt.

Begrippen en namen worden hier verklaard.
De getallen achter het trefwoord zijn links naar plaatsen in deze site of  naar het www.

N

 

naginata,  1

Een wapen, een soort hellebaard, bestaande uit een lange bamboesteel met een scherp gekromd metalen blad aan het eind. De bamboesteel kon wel twee meter zijn en het gekromde blad wel een meter. Het werd veel gebruikt door de gevechts- of oorlogsmonniken (heisô) en de ashigaru (soldaten te voet). Later (in de Edoperiode) werd het populair bij vrouwen en is dat eigenlijk nog steeds als sport (naginatadô).

naikaku

De regering of het kabinet. De eerste minister kiest max. 20 ministers, waarvan de meerderheid zitting moet hebben in de 'kokkai' of Diet.

nakama, 1

Iemand die lid is van de eigen groep. Hier tegenover staat de 'tannin', een buitenstaander.

Nakasendô

Er liepen vroeger twee belangrijke wegen van Edo (Tokyo) naar Kyoto. De bekende weg was de zuidelijke Tôkaidô, maar er was ook een noordelijke route, dit was de Nakasendô, langs bekende plaatsen als Magome en Tsumago.

nakôdo, 1

Bemiddelaar bij een omiai (gearrangeerde ontmoeting met huwelijk als doel).

nambokuchô, 1

Periode met twee keizerlijke hoven, het noordelijke en zuidelijke hof, van 1336-1392.

nanori, 1

Uitspraak van kanji die typisch hoort bij namen. Als kanji gebruikt worden in namen, kunnen zij een afwijkende uitspraak hebben. Deze (van kun-yomi of on-yomi afwijkende uitspraak) wordt nanori genoemd.

Nara

Hoofdstad van Japan in de 8ste eeuw. Veel boeddhistische bouwwerken worden in deze Nara-tijd (710 - 794) gebouwd.

Naruhito, 1

126ste keizer van Japan, sinds 1 mei 2019. Hij is oudste zoon van de vorige keizer Akihito.

natto

Gefermenteerde sojabonen. Wordt vaak gegeten als ontbijt,  boven op een kom rijst met een rauw ei.

nemawashi

Voorbereidende besprekingen voor het bereiken van een consensus. Tijdens de hierop volgende officiële meeting is de consensus al bereikt en deze bijeenkomst is alleen bedoeld om dit aan iedereen mede te delen.

nengajô

Nieuwjaarskaarten. In Japan kent men geen kerstkaarten maar verstuurt men Nieuwjaarskaarten. Deze moeten voor een bepaalde dag verstuurd worden zodat de post alle kaarten exact op 1 januari kan bezorgen. Erg populair zijn de 'nengajô' met een loterijnummer erop, zodat de ontvanger kans heeft om een prijs te winnen. Vaak ziet men ook deze kaarten met de afbeelding van het dierenriemteken van het komend jaar. Het jaar 2001 was van de slang (Mi), daarna volgen: 2002 het paard (Uma), 2003 het schaap (hitsuji), 2004 de aap (saru), 2005 de haan (tori),  2006 de hond (inu), 2007 de beer (I), 2008 de rat (ne), 2009 de os (ushi), 2010 de tijger (tora), 2011 het konijn (U) en 2012 de draak (tatsu), daarna komt weer het jaar van de slang.

nengô

Periode van jaren met een eigen naam die tegenwoordig hoort bij een bepaalde keizer en die zijn regeerperiode omvat. De vorige nengô heette Shôwa (1926-1989) en hoorde bij keizer Hirohito. De huidige periode, van keizer Akihito heet Heisei (vanaf 1989). Vroeger gaf men een jaar aan door het jaar van de nengô te geven. Shôwa 5 bijv. was het vijfde jaar van de Shôwa periode, dus identiek aan ons jaar 1931.
De nengô werd door keizer Kôtoku overgenomen uit China en ingevoerd in 645 n.C. Hij noemde zijn periode Taika. In 650 veranderde hij de naam, die werd toen Hakuchi. Vroeger kon de regeerperiode van een keizer meerdere nengô omvatten. Keizer Komei was keizer van 1847-1867. In deze periode waren er wel 6 nengô: Kaei, Ansei, Manen, Bunkyû, Ganji en Keiô. Tijdens de Meiji restauratie van 1868 is vastgelegd dat van nu af elke keizer 1 nengô zou hebben, die zou overeenkomen met zijn periode.

Nihon

Een uitspraak van 'Japan' in het Japans. Officiële en meer gebruikte naam is Nippon. Zie aldaar.

Nihonbashi

Bekende brug in Edo (Tokyo). Werd gezien als middelpunt van Japan. Van daaruit werden alle afstanden bepaald. Nihonbashi was het beginpunt van de Tôkaidô.
'bashi' is een afgeleide van 'hashi' dat 'brug' betekent.

Nihongi of
Nihon shoki, 1

In 720 voltooide, geschreven geschiedenis van Japan, als aanvulling en uitbreiding op de Kojiki.

ninja

Krijgers die speciale technieken hadden geleerd en daardoor speciale opdrachten kregen.

Nippon (koku)

Officiële naam van Japan. Eigenlijk: Nippon koku = het land Japan. In het dagelijks leven praat men over Nihon. In feite twee uitspraken van dezelfde karaters, die 'het land van de oorsprong van de zon' betekenen:
nippon.jpg (1121 bytes)

nirvana

Toestand die men uiteindelijk als Boeddha kan bereiken, het doorbreken van de cyclus van wedergeboorte en lijden.

nô (noh), 1

Bepaalde traditionele dansvorm, uitgevoerd in speciale noh-theaters.

nôgakudô

Noh-theater. Speciale theaters voor het opvoeren van Noh.

noren

Halfhoge gordijnen aan de buitenkant van een restaurant, vaak met de naam van het restaurant of van de eigenaar er op, soms in de vorm van het familiewapen.

nurie

Uitspraak: nuri-e. 'nuri' komt van het werkwoord nurimasu dat schilderen betekent en 'e' betekent plaatje. Nurie is een kleurboek voor kinderen.

Nyorai

Japanse woord voor Boeddha.

O

 

o-

Voorvoegsel o- dat vaak vóór een woord wordt gezet om eerbied (bijv. voor de aangesproken persoon) uit te drukken. Vaak vertaald als "uw eerbiedwaardige". Bijv. geld = 'kane'. Uw (eerbiedwaardige) geld = 'o-kane' of o-cha, hetgeen 'uw eerbiedwaardige thee' betekent.

obâsan

Beleefde aanspreekvorm voor een grootmoeder. Wordt gebruikt door de jongere gezinsleden.

obi, 1

Brede band of ceintuur waarmee de kimono wordt dichtgehouden. De knoop van de obi komt op de rug en kan uit diverse vormen bestaan, die elk een eigen naam hebben, zoals otaiko, chidori, bunko, tateya, kai-no-kuchi en fukurasuzume.

obijime, 1

Koord dat als een riem weer om obi (van kimono) wordt geslagen om zo de obi op zijn plaats te houden. Als de obijime geknoopt is, kunnen de uiteinden op 3 manieren achter het koord gestoken worden, afhankelijk van de gelegenheid. Bij een feestelijke gelegenheid gaan beide uiteinden onderlangs. Bij een droevige gebeurtenis gaan ze bovenlangs. Normaal gaat één uiteinde onderlangs en de andere bovenlangs. De knoop van de obijime zit aan de voorkant.

ocha, o-cha, 1 , 2 , 3

'Cha' is de Japanse groene thee, maar deze wordt altijd 'ocha' genoemd, hetgeen 'uw eerbiedwaardige thee' betekent.

Oda Nobunaga
(1534 - 1582)

Oda Nobunaga maakte als belangrijk daimyô een einde aan het Ashikaga shogunaat door de laatste shôgun, Ashikaga Yoshiaka, te verslaan. Dit is het begin van de Azuchi-Momoyama periode. Nobunaga is een geniaal tacticus, verslaat met zijn 2000 man sterke leger, het leger van Imagawa Yoshimoto, dat uit 25.000 man bestaat, in de slag bij Okehazama in 1560. Hij begint aan de eenwording van Japan maar wordt in 1582 vermoord door één van zijn eigen generaals. Hij wordt opgevolgd door Toyotomi Hideyoshi.

odori

De Japanse dans, die men uitvoert bij bijv. feesten (matsuri). Een bekende dans is de bon odori, uitgevoerd tijdens het o-bon matsuri.
Een andere dansvorm is de 'mai'.

ojigi

De bekende buiging die men in Japan maakt als onderdeel van het begroetingsritueel. De laagste in status dient de diepste buiging te maken.

okâsan, okasan, 1

De bazin van een okiya of geishahuis. Okâsan betekent moeder. Er wordt met een soort familierelaties gewerkt. Zo is een 'oudere zuster' verantwoordelijk voor een leerling maiko.

okiya, 1

Een geishahuis. Hier wordt een aankomend maiko en geisha opgeleid. De bazin van een okiya is okâsan.

okobo,  1

okoboEen soort houten schoeisel waarop men loopt. Deze kunnen wel tot 15 cm hoog zijn en worden door geisha's onder de kimono's gedragen. Het vereist veel oefening om met de traditionele zware dracht van kimono's hier goed op te kunnen lopen.

okurigana, 1, 2

Veel geschreven Japanse woorden bestaan uit een combinatie van kanji en hiraganakarakters. In dergelijke woorden worden deze hiraganakarakters wel okurigana genoemd.
(Link 2 vereist Japanse fonts)

omamori (mamori),  1

Omamori is een talisman of amulet die geluk brengt en boze geesten afweert. Deze kunnen worden gekocht bij tempels, bijvoorbeeld op bijzondere dagen als hatsumôde (gang naar de schrijn op 1 januari). Mamori betekent 'bescherming' en het voorvoegsel 'o' geeft eerbied aan (zie hierboven bij 'o').

omawarisan

Vriendelijke term voor politieagent die een kôban bemant. Term betekent letterlijk: iemand die patrouilleert of rondloopt.

omiai, 1
zie ook: miai kekkon

Gearrangeerde ontmoeting met een huwelijk als doel. Bemiddelaar (nakôdo) speelt hierbij een grote rol. Hiertegenover staat de 'ren-ai', huwelijk uit liefde.

omiage

Dit is een klein presentje of souvenir die men in Japan altijd meeneemt voor kennissen, vrienden en familieleden als men op reis of vakantie is geweest.

omikuji, 1

Een papiertje, getrokken uit een doosje met bamboestokjes. Op het papiertje staat een voorspelling die betrekking heeft op de persoon die het stokje getrokken heeft. Hierna wordt het papiertje gestrikt aan de takken van struiken rond de tempel.

onêsan

Beleefde aanspreektitel voor een oudere zuster. Wordt gebruikt door de jongere broers en zusters.

Ôninoorlog, 1
Oninoorlog
(Ônin no ran)

Burgeroorlog (1467-1477) die begon in Kyoto en waarvan de aanleiding de opvolging van shôgun Ashikaga Yoshimasa was. Samen met de periode erna (de Sengoku periode) was het een zeer onrustige tijd met veel onderlinge strubbelingen en gevechten.

onîsan

Beleefde aanspreektitel voor een oudere broer. Wordt gebruikt door de jongere broers en zusters.

onnagata, 1

Mannelijke kabukispeler die de vrouwenrollen vertolkt. Dit gaat vaak over van vader op zoon en er zijn beroemde families van onnagata.

onsen,  1

Natuurlijke warm- of heetwaterbron. Er zijn vaak kuuroorden omheen gebouwd.

onyomi, 1
on-yomi

Uitspraak van kanji, die nog uit het Chinees stamt. Bij de overname van de kanji uit China zijn ook de Chinese uitspraken meegekomen en deze worden ook nog gebruikt. Deze uitspraak wordt on-yomi genoemd. Zie ook kun-yomi en nanori.

oosôji, 1

De grote schoonmaak. Als voorbereiding op het nieuwe jaar worden het huis op een van de laatste dagen van het jaar grondig gereinigd, zodat men het nieuwe jaar helemaal schoon kan beginnen. Zie bij de link op 1 januari.

origami, 1

kraanvogelOrigami is de traditionele Japanse papiervouwkunst, die echter ook buiten Japan zeer populair is. Zonder schaar of lijm worden allerlei figuren, zoals bloemen, dieren, zoals deze kraanvogel, gevouwen.
Origami betekent 'vouwen van papier'.
Er is een Nederlandse vereniging voor Origami. Zie Adressen

osechi, 1

Eerbiedwaardige offerlekkernijen. Een speciale gerechten, die men zelf eet, op nieuwjaarsdag. Wordt meestal gepresenteerd in een fraaie gelakte doos.

oseibo, 1

Cadeaus die men elkaar geeft ter gelegenheid van het einde van het jaar. Dit kan een baas geven aan zijn ondergeschikten en omgekeerd. Ook geven collega's dit aan elkaar. Voor een gezin is het belangrijk om zo goede vrienden en kennissen te bedanken voor hun hulp of vriendschap in het afgelopen jaar.

otoshidama, 1

Eerbiedwaardige jaar-juwelen. Het is geld, verpakt in speciale enveloppen, die kinderen krijgen op nieuwjaarsochtend ter gelegenheid van het begin van het nieuwe jaar. Van iedereen die een familie op nieuwjaarsdag bezoekt wordt verwacht dat hij/zij deze otoshidama voor de kinderen die men bezoekt bij zich heeft. Oorspronkelijk was het bedoeld als een offer aan de goden.

ozôni, 1

Speciaal ontbijt op nieuwjaarsochtend.

P

 

pachinko, 1

Een soort verticaal opgestelde flipperkast in speciale pachinkohallen met lange rijen pachinkokasten. Men koopt losse balletjes en gooit die in de machine. In de machine is het de bedoeling dat de balletjes in bepaalde ''vangers' terechtkomen waardoor men nog meer balletjes krijgt. Indien men stopt met spelen kan men de gewonnen balletjes inwisselen tegen artikelen. Wordt door velen gespeeld tijdens lunchpauzes of tijdens vrije dagen, om even uit het keurslijf en uit de dagelijkse sleur te vluchten. Het woord pachinko is een onomatopee, een klanknabootsing, d.w.z. dat het is afgeleid van het geluid dat de balletjes maken op de spijkers: pachin (uitspraak: patsjin).

Paekche
(Japans: Kudara)

Eén van de drie koninkrijken op het schiereiland dat nu Korea heet (4de t/m 7e eeuw). De andere koninkrijken waren Silla en Koguryô, maar vooral met Paekche had Japan veel contact. Zo was het de koning van Paekche die een boeddhabeeld naar Japan stuurde (in 538 of 522) en daarmee het boeddhisme in Japan introduceerde.

pagode

pagodeToren bij een tempel. Bestaat uit 3, 5 of 7 verdiepingen. Was oorspronkelijk een soort relikwieënhouder en is afgeleid van de stupa uit India. Deze bevatten relikwieën van Boeddha en had dus als zodanig een functie. De pagode stond oorspronkelijk binnen als een enkele kleine pagode in de 'gouden hal' (heilige hal van een tempel). Later werden het twee pagodes en zette men de pagoden buiten, los van de overige gebouwen. Ze verloren de functie van relikwieënhouder en kregen een voornamelijk decoratieve functie.


A B C D E F G H I J K M N O P R S T U W Y Z

Deze pagina is een onderdeel van Uchiyama's website over Japan
terug naar begin