Feestdagen en festivals
Festivals (matsuri) (voor een overzicht
van de festivals, klik hier)
We willen hier een onderscheid maken tussen festivals en feestdagen waarbij we festivals
classificeren als festiviteiten die over het algemeen vaak samen, als groep, gevierd
worden, veelal vergezeld van optochten met praalwagens. Deze feesten worden matsuri
genoemd. Er zijn er zeer veel in Japan, veelal streek, plaats of zelfs tempelgebonden.
Voor een (zeer beperkt) overzicht verwijzen we naar het hoofdstuk festivals. De herkomst van deze feesten is vaak
te herleiden tot het shintô, soms tot het boeddhisme, soms van beide en soms is de
herkomst niet helemaal duidelijk.
Feestdagen (voor een overzicht van de
feestdagen, klik hier)
Naast deze matsuri kent men ook 'gewone' feestdagen, zoals Nieuwjaarsdag,
meerderjarigheidsdag, dagen voor meisjes en jongens, verjaardag van de keizer etc. Er zijn
13 officiële feestdagen waarbij de bedrijven en winkels gesloten zijn.
De twee belangrijkste feesten in Japan zijn oshôgatsu (Nieuwjaarsdag 1
jan.) en het O-bon feest op 13-15 juli of 13-15 augustus. Voor een
overzicht en beschrijving van deze dagen verwijzen we naar het hoofdstuk feestdagen.
Japan is voor het grootste deel boeddhistisch en men kent slechts weinig christenen.
Daarom kent men geen christelijke feestagen als Pasen en Pinksteren, laat staan Goede
vrijdag of Hemelvaartsdag.
Kerstmis kent men wel maar niet als geboortedag van Christus maar meer als een winters
feest en dan voornamelijk door de recente westerse (lees Amerikaanse) invloeden. Men ziet
de laatste tijd wel kerstbomen in Japan maar voor de Japanner is Nieuwjaarsdag een veel
belangrijker feest en samen met het O-bon feest de twee belangrijkste feesten van het
jaar. Het O-bon heeft een boeddhistische inslag maar eigenlijk hebben beide feesten ook
shintô invloeden, zeker het feest op Nieuwjaarsdag, het oshôgatsu.
Op 29 april vierde men altijd de verjaardag van keizer Hirohito en dit was
een officiële vrije dag. De verjaardag van de vorige keizer Akihito is op 23 december en dit is nu ook
een officiële vrije dag maar 29 april blijft een vrije dag want men heeft er nu Midori
no hi (dag van het groen) van gemaakt. Het is nu nog niet bekend
hoe de verjaardag keizer Naruhito gevierd gaat worden. Op 3 mei heet men Kenpô kinenbi (dag van de grondwet) en op 5 mei Tango no sekku
of kodomo no hi (jongensdag of dag van het kind). Dit zijn drie vrije
dagen bij elkaar. Hier maakt men dan een vrije week van die op Japans-Amerikaanse wijze
'Golden week' wordt genoemd. In Japan heeft dan iedereen vrij, men trekt er massaal op uit
en dus is het overal razend druk en overvol.
Verjaardag en leeftijd
In Japan worden wel verjaardagen gevierd maar niet zo uitgebreid als bij
ons. Kinderen krijgen wel cadeautjes maar bij volwassenen wordt er weinig meer gevierd.
Van de partner misschien een bos bloemen of een taart maar dat is het meestal wel. Het
wordt heel attent gevonden als vrienden bellen om te feliciteren. Dit komt misschien wel
omdat men vroeger op een andere manier en op een andere dag jarig was. Tegenwoordig telt
men de leeftijd van iemand op identieke wijze als bij ons maar vroeger was dat anders. De
huidige methode (dus identiek met onze methode) heet man
nenrei.
Vroeger was men direct 1 jaar bij de geboorte en iedereen was jarig op 1 januari
en werd dan 1 jaar ouder. Deze wijze van verjaren en leeftijd tellen wordt kazoe doshi genoemd.
Iemand die bijv. op 31 maart 1979 was geboren was direct 1 jaar. Op 1 januari
1980 werd hij/zij 2 jaar, terwijl deze persoon volgens onze telling nog niet eens 1 jaar
was.
Ook hier is de shintô invloed aanwijsbaar. Vroeger dacht men dat de kami die over de
leeftijden gaat op 1 januari, bij het begin van het nieuwe jaar, langs kwam en dan zijn
ziel of geest overbracht waardoor men 1 jaar ouder werd.
Hoewel kazoe doshi tegenwoordig bijna niet meer wordt gebruikt, tellen sommigen (maar dus
lang niet meer iedereen) nog wel nog de leeftijd voor verschillende shintôfeesten op deze
wijze, zoals bij shichi-go-san . Hierbij gaan meisjes van 3 en 7 jaar en jongens van 5
jaar naar de tempel, uiteraard met de ouders, om te bidden voor een gelukkig en gezond
leven. Sommigen hanteren hiervoor nog wel de kazoe doshi telling en kan het zijn dat een
meisje van 3 jaar op het shichi-go-san feest voor ons 1 jaar is.
Huwelijk (zie ook trouwceremonie)
Van oudsher kent men in Japan de gearrangeerde huwelijken (omiai). Hierbij wordt, door de
ouders, de hulp van een kennis ingeroepen om een geschikte huwelijkskandidaat te vinden.
Deze kennis gaat op zoek en zodra hij (of zij) denkt dat hij iemand gevonden heeft gaat
hij eerst na of deze kandidaat aan bepaalde voorwaarden voldoet. Zo mag de kandidaat niet
ernstig ziek zijn of ernstige ziekten in de familie hebben, liefst niet eerder getrouwd
zijn geweest, sociaal gezien gelijkwaardig of beter zijn (hierbij zijn de voorouders
belangrijk) en goede vooruitzichten kunnen bieden. Het kan ook zijn dat de ouders
zelf al een kandidaat iemand voor z'n zoon of dochter op het oog hebben. Ook in dat geval
schakelt men een kennis in die dan het eerder genoemde onderzoek ter hand neemt. Is alles
goed bevonden dan worden beide partijen separaat benaderd en gaan deze beide partijen
akkoord dan wordt de eerste ontmoeting, de omiai, gearrangeerd. Na deze ontmoeting kunnen
beide partijen besluiten om door te gaan of om er vanaf te zien. Er is dus geen dwang. Dat
was vroeger wel zo, toen er meer en duidelijke familiebelangen in het spel waren, maar dit
soort huwelijken kenden we in het westen tenslotte ook.
Een recente kleine enquête in Japan wees uit dat van de huidige huwelijken ongeveer de
helft gearrangeerd was.
Wordt tot een huwelijk besloten dan kan dat op christelijke, shintô of boeddhistische
wijze geschieden, waarbij het niet nodig is dat één van deze religies ook daadwerkelijk
beleden wordt.
Na de huwelijksvoltrekking is het gebruikelijk om een uitgebreide receptie te geven, waar
vaak kosten noch moeite gespaard worden. Een vereiste is namelijk dat kennissen, vooral
die met een hogere sociale status, die op een of andere manier van belang zijn of waar
tegenover men verplichtingen heeft, uitgenodigd dienen te worden. Het niet uitnodigen kan
een belediging zijn en dat is een absolute doodzonde in Japan.
