Klik hier, als links het navigatiemenu ontbreekt.

Kimono

De kimono is een typisch Japanse dracht, die een beetje lijkt op onze ochtendjas maar de originele kimono is gemaakt van zijde en bedrukt met verschillende patronen. De patronen en de kleur zijn vaak afhankelijk van het seizoen. De mouwen zijn zeer wijd en de kimono wordt dichtgehouden door een brede ceintuur, de 'obi'.

Geschiedenis
Volgens de oude Chinese annalen uit de 3e eeuw n.C. droegen de Japanners slechts grote stukken stof waarin een gat voor het hoofd was gemaakt. Daarna moet men er iets geciviliseerder uit hebben gezien want er zijn kleifiguren gevonden uit de 3e tot 7e eeuw en die tonen kledingstukken bestaande uit 2 delen, zowel bij de mannen (een broek en een soort hes) als bij de vrouwen (rok met een hes). Beiden hadden ook een band om als een riem.
Met de komst van het boeddhisme en met het aanhalen van de contacten met China, zien we ook dat men in Japan kleding van de Chinese Tang (dynastie) gaat dragen.
In de Heiantijd (ong. 800-1200) als het hofleven een zeer kunstzinnige vorm gaat aannemen, dragen de vrouwen verschillende zijden (kimono-achtige) kleden over elkaar heen, men noemt dit 'junihitoë'. In de Kamakura-periode (ong. 1200-1300) gingen de mensen thuis 'kosode' dragen, aanvankelijk als een soort onderkleding maar dit ontwikkelde zich in de Muromachi-periode (ong. 1100-1573) tot formele buitenkleding. Deze kleding werd, met enige veranderingen in de loop van de tijd, de huidige kimono. De kimono werd standaardkleding in de Azuchi-Momoyama-periode (1574-1600) en de 'obi', de huidige brede ceintuur, deed zijn intrede vanuit Korea, maar de 'obi' begon als een soort koord, die een aantal keren rond het lichaam werd gewikkeld. Er waren ook al verschillende patronen op de kimono's.

Kimonodracht in de 19e eeuw (ukiyo-e van Kunisada)

In de Edo-periode (1602-1867) verdwenen de patronen van de kimono's en werden de 'obi' breder. Dan volgt de Meiji-periode waarin de kimono standaardkleding wordt en ook als formele kleding geaccepteerd wordt. De daarop volgende Taisho-periode (begin 20ste eeuw), als de invloed van het Westen, na de openstelling van Japan, groter wordt, raakt men ook geïnteresseerd in de Westerse kleding, maar tot de Tweede Wereldoorlog blijft de kimono de standaarddracht. Na de Tweede Wereldoorlog verdwijnt de kimono meer en meer. Nu ziet men oudere vrouwen nog kimono's dragen op straat en de jonge vrouwen soms tijdens speciale dagen, zoals bij het trouwen, Nieuwjaarsdag, Meerderjarigheidsdag e.d. maar dit wordt wel steeds minder. De echte zijden kimono's zijn erg duur (duizenden euro's) en om die reden worden ze wel gehuurd als er een nodig is voor een speciale gelegenheid. Tegenwoordig ziet men veel de kunststof kimono's (veelal polyester) voor bijv. dagelijks gebruik, die veel goedkoper zijn (vanaf 50 euro). Hier hoeft geen grote obi bij gebruikt te worden maar volstaat een smal ceintuur. Bij het aantrekken van een dergelijke kimono gaat eerst de rechterkant over het lichaam en daarna wordt de linkerkant over de rechterkant getrokken. De ceintuur wordt dubbelgeknoopt en zodanig gedraaid dat de knoop op de rug komt te zitten. Dit geldt voor vrouwen en voor mannen. Ook mannen droegen vroeger kimono's, die vrijwel gelijk waren aan die van de vrouwen, behoudens de kleurstelling en motief. Mannen droegen meestal donkere kimono's waarbij de ceremoniële kimono's vaak versierd waren met het familiewapen.

Ki-mono betekent overigens "draag-ding", dus iets dat men draagt.

Vrouwen

De vrouwen in Japan dragen de veelal kleurrijke kimono. Tegenwoordig gebeurt dit overigens bijna uitsluitend nog bij speciale, min of meer formele gelegenheden.
Men kent verschillende typen kimono's. Zo onderscheidt men de furisode, een formele kimono met lange zakachtige mouwen, gedragen door ongetrouwde vrouwen, zodra zij volwassen zijn geworden (na viering van seijin no hi, de volwassenheidsdag). Tijdens de huwelijksceremonie draagt een bruid veelal een uchikake, een witte bruidskimono en is zij eenmaal getrouwd dan draagt de vrouw bij formele gelegenheden een hômongi of een tomesode. Ook dit zijn formele kimono's, maar de tomesode is veelal zwart en wordt gedragen bij een huwelijksceremonie van een familielid. Als sokken onder de kimono draagt men de 'tabi', een witte sok met een aparte ruimte voor de grote teen, waardoor men als schoeisel de 'geta' kan dragen, een soort houten sandalen, of de 'zori', sandaalachtige schoenen van stro of tegenwoordig van kunststof.

Kimono in detail
Onder de kimono, maar over het gewone ondergoed, wordt een speciaal onderkleed gedragen, 'nagajuban' genoemd. Daarover heen komt dus de kimono, die door de obi wordt dichtgehouden. De obi is dus een brede ceintuur, die om het lichaam gewikkeld en vervolgens op de rug geknoopt wordt. Men kent verschillende soorten knopen. Om deze obi op zijn plaats te houden, komt er weer een soort koord om de obi heen, de obijime. Ook dit koord wordt geknoopt, maar dan aan de voorkant. De uiteinden van dit koord kunnen, als de knoop is gelegd, op verschillende manieren achter de obijime worden gestopt.

Als eerste laag heeft men ondergoed. Het bovendeel (soort hes) heet: 'hadajuban' en het onderdeel (soort rok) heet: 'suzoyoke'.

Over het ondergoed gaat een onderkimono, de 'nagajuban'. Er overheen een soort ceintuur (een soort obi), de 'datejime'. Als sokken worden 'tabi' gedragen.

Over de onderkimono gaat de kimono. Deze obi (groene brede band om het middel) is eenvoudig en voor 'gewoon' gebruik en heet 'Nagoya obi'. De schoenen heten 'zori'.

Deze obi is voor meer officiële gelegenheden en heet: fukuro obi. Voor zeer officieel heeft men nog de 'yoru obi'.

Om de kimono dicht te houden, wordt als eerste een smalle ceintuur, een soort 'hulp-obi' omgedaan, de 'date-jime', met daar weer een klein riempje omheen om de date-jime dicht te houden. Dit riempje heet 'koshihimo'. Dan komt de obi, een paar meter lange en ong. 30 cm brede ceintuur. Om de obi aan de achterkant goed op zijn plaats te houden en het knopen te vergemakkelijken worden nog een paar hulp-ceinturen gebruikt, zoals de 'arijimo' (die ziet men niet) en de 'obi age'. Deze wordt aan de voorzijde mooi geknoopt en zit direct boven de obi (zie foto). Om de obi stijf te houden wordt er nog een hulpstuk tussen geschoven, de 'obi ita'. Dan wordt om de obi een smal koord geknoopt, de 'obijime'. Deze kan rond of plat zijn, verschillende kleuren hebben en verschillend geknoopt zijn. De hier getoonde is de 'fuji musubi'. De uiteinden hiervan (met de pluimpjes) wijzen normaal gesproken omhoog. Bij droevige gebeurtenissen, zoals begrafenissen, wijzen de uiteinden omlaag.

Mannen
Ook mannen droegen vroeger kimonoachtige kleding en tegenwoordig zijn de mannenkimono's half hoge kimono's, donker van kleur en soms met het familiewapen erop, de 'montsuki' of 'haori'. Daaronder wordt een soort rok gedragen, de 'hakama'. Ook de man heeft een obi, maar deze is smaller en eenvoudiger. De 'tabi' en 'geta' horen hier, net als bij de vrouwen, ook bij.

Voor verkoop van kimono's en yukata's, zie de adressenlijst.

Links

Literatuur

Deze pagina is een onderdeel van Uchiyama's website over Japan