De Japanse Expansie
(vanaf de Meiji restauratie)
Als de Meiji restauratie eenmaal is begonnen en de achterstand van Japan t.o.v. het
Westen duidelijk wordt, richt Japan zich voor een soort inhaalslag tot de landen die als
voorbeeld kunnen dienen (met name in Europa en Amerika). Men stuurt vele afgevaardigden
naar Amerika en Europa (Duitsland) om daar te zien hoe alles is opgezet, zoals bijv. het
Duitse leger. Tegen die achtergronden en vooral met de wil om voor een "volwassen
modern land" te worden aangezien werd een dienstplichtleger ingesteld en ontstond het
plan in 1873 om Korea aan te vallen, mede omdat Korea eigenlijk altijd als een onderdeel
van China werd gezien. Hoewel deze aanval uiteindelijk niet doorging dwong de Japanse
vloot wel in 1876 diverse havens in Korea zich te openen voor de Japanse handel en
penetreerde Japan toch in Korea. Hierdoor ontstonden er allerlei schermutselingen tussen
China en Japan (dus om Korea) die resulteerden in een oorlog in 1894. China verloor zijn
oorlogsvloot en er kwamen onderhandelingen die het Verdrag van Shimonoseki tot gevolg
hadden (1895). Japan kreeg Taiwan en Liaodong met de belangrijke (oorlogs)haven Port
Arthur. Japan werd echter door Westerse landen (als Duitsland, Engeland en Rusland)
gedwongen Liaodong weer terug te geven aan China. Hierna kon Rusland zijn invloed in dit
gebied sterk uitbreiden, het mocht bijv. Port Arthur gebruiken omdat het Liaodong gepacht
had van China. Bovendien had Rusland een groot leger in Mantsjoerije en mocht het daar van
China de Mantsjoerije spoorweg naar Port Arthur aanleggen. Dit alles leidde tot de bekende
Russisch-Japanse oorlog in februari 1904. De doorslag gaf in mei 1905 de vernietiging van
de Russische vloot in de Zeeslag van Tsushima. De onderhandelingen (Verdrag van
Portsmouth) die hierop volgden gaven Japan de vrije hand in Korea. In 1910 hield Korea op
te bestaan en heette het land "Chosen". Door de vernietiging van een westerse
mogendheid zag Japan zich als gelijkwaardig met het westen, hetgeen grote gevolgen had
voor de opstelling van Japan in dit gebied.
Japan koos in de Eerste Wereldoorlog de zijde van de geallieerden en verklaarde
Duitsland de oorlog in 1914. De Duitse bezittingen in China en in de Stille Oceaan werden
overrompeld en bezet door de Japanners. Dit werd tevens gebruikt om de Japanse invloed in
China te vergroten en op 18 januari 1915 werden de bekende 21 eisen aan China gesteld.
Deze zouden China in feite een protectoraat van Japan maken. Uiteindelijk werd niet alles
ingewilligd maar wel kreeg Japan de zeggenschap in Binnen Mongolie, Zuid Mantsjoerije en
Shantung. Door een incident, waarbij een Chinese oorlogsheer van Mantsjoerije door
Japanners in 1928 werd vermoord, zag Japan zich uiteindelijk gedwongen zijn legers uit
China terug te trekken.
Door al deze ontwikkelingen en de steeds groter wordende invloed van de (Chinese)
Guomindang, die de Japanse belangen in Mantsjoerije bedreigden had het leger het
vertrouwen in de politiek verloren. Op 18 september 1931 vielen Japanse officieren vanuit
Zuid-Mantsjoerije Mantsjoerije binnen en ontstond het "Mantsjoerije incident".
Het buitenland veroordeelden scherp deze actie, de regering van Japan vroeg het leger te
stoppen, maar de legerleiding reageerde niet. In januari 1932 was geheel Mansjoerije
onderworpen en op 1 maart was "Manshukoku" een feit. Men moet dus bedenken dat
dit zuiver een legeractie is geweest, die niet werd gesteund door de regering.
Uiteindelijk werd "Manshuku" door (een nieuwe) regering in september 1932
erkend.
In deze tijd ziet men ook in Japan zelf grote onrust, diverse moordaanslagen, gepleegd
door officieren en rechts-extremisten, die veelal onbestraft blijven. Het leger speelt
hier een hele grote rol.
In juli 1937 breken gevechten uit tussen Japanse en Chinese troepen in de buurt van
Peking. Japanse troepen trekken dan Noord China binnen en het "China incident"
is een feit. In augustus breken ook gevechten uit tussen China en Japan in Shanghai.
Shanghai en Nanking worden gebombardeerd door de Japanners. In december komen de Japanners
in Nanking. De stad is inmiddels verlaten door het Chinese leger, maar desondanks worden
de bewoners op een verschrikkelijke wijze verkracht, vermoord en afgeslacht. Er vallen
200.000 tot 300.000 slachtoffers onder de burgerbevolking van Nanking en men spreekt van
de "Rape of Nanking". Hierna kwam nog het bezetten van het noorden van Frans
Indo-China in 1940 (overigens met toestemming van Frankrijk) en in 1941 het zuidelijke
deel, waarna Japan zich in de Tweede Wereldoorlog stortte door de bekende aanval op de
Amerikaanse vloot in Pearl Harbor op 7 december 1941.
De bezetting van de Amerikanen en het zich conformeren aan de moderne westerse handel- en
zienswijze maakten een eind aan de expansiedrang. |