Kastelen van Japan - Inleiding
Wanneer de eerste versterkte bouwsels hun intrede in Japan hebben gedaan is niet precies bekend, maar er zijn wel afbeeldingen op scrolls uit 950 die al dergelijke bouwsels tonen. Het waren toen niet veel meer dan houten palissaden, die op heuvelruggen of bergwanden waren geplaatst. Deze palissaden boden wel bescherming tegen de vijand, voetvolk met pijl en boog, maar ze bleken ook wel kwetsbaar te zijn omdat ze bij zware regenval of bij aardbevingen konden verzakken en ze moesten sowieso eens in de ongeveer 5 jaar vervangen worden. Later maakte men wel steviger muren, bestaande uit een framewerk van bamboestokken, dat helemaal bepleisterd werd.
Pas halverwege de 16de eeuw begon men met een stenen basis. De
gevechtstechnieken waren ook veranderd. Door de komst van de Portugezen in 1543 maakte
Japan kennis met vuurwapens en deze werden dan ook direct door de Japanners gebruikt. Deze
stenen basis kreeg een glooiende hoek, waardoor krachten van aardbevingen goed afgevoerd
zouden worden. Vroeger had men wel kleine houten torens gebouwd, maar er konden toen op de
gebruikte ondergrond van gras geen grote torens gebouwd worden. Nu men de kastelen ging
bouwen op een stenen ondergrond, begon men ook direct grote torens, de donjons, te bouwen,
met schitterende resultaten. Het doel van dit soort torens was natuurlijk enerzijds
strategisch, het was goed te verdedigen en gaf een goed uitzicht. Anderszijds had het ook
zeker een imponerend effect op de vijand. De oudste donjon was die van Tamon uit 1567,
maar die bestaat niet meer. De oudste nog originele donjon is die van Matsumoto (1597)
maar de donjon van Himeji scheelt niet veel (1601, foto).
Meestal hebben de kastelen een grote donjon en daarnaast een of meer kleinere
donjons, zoals hier op de foto van het kasteel van Himeji.
Men kende overigens drie soorten kastelen: de yamashiro (bergkasteel), hirajiro (vlakkeland kasteel) en de hirayamajiro (vlakland-berg-kasteel). De laatste is dus een kasteel dat tussen de twee andere inligt, niet in het vlakke land maar ook niet op een berg. Men rekent een kasteel tot deze categorie als hij op een heuvel of hoogte ligt, ongeveer tussen de 10 en 100 meter. Het zal duidelijk zijn dat elk type kasteel een eigen manier van bouwen vereist. Een vlakkelandkasteel kan de vijand rondom hebben, maar heeft weer rivieren of ondergelopen stukken land als verdedigingsmiddel.
De kastelen kenden een soort binnen'bolwerk' of binnencitadel die 'honmaru' werd genoemd, waar dan veelal een tuin bijhoorde, die dan 'honmaru-koen' heette (koen uitspreken als ko-en). Daarnaast kende men de buitencitadel, die dan 'ninomaru' werd genoemd, met de daarbij behorende ninomaru-koen. De benamingen 'honmaru' en 'ninomaru' zien we nog steeds terug.
Van de ruim vijftig kastelen in Japan, zijn er hier zeven met foto's te zien, waaronder de bekende in Himeji en Matsumoto.
